TIẾNG ANH – ANH VÀ TIẾNG ANH – MỸ

Hoàng Thị Thu Hằng - Giảng viên Trung tâm Tin học & Ngoại ngữ

            Tiếng Anh là một ngôn ngữ có bề dày lịch sử hình thành đến những đặc trưng riêng về ngôn ngữ trong cách sử dụng  giữa các nước trên thế giới. Việt Nam đang học tiếng Anh như một ngoại ngữ vì vậy trong quá trình dạy học, có nhiều thắc mắc đến từ sinh viên liên quan đến tiếng Anh hình thành như thế nào, tại sao lại có nhiều loại tiếng Anh nhưng phổ biến hơn cả là tiếng Anh - Anh và tiếng Anh - Mỹ, những điều gì làm nên sự khác biệt giữa tiếng Anh - Anh và tiếng Anh - Mỹ, làm thế nào để nhận biết, trong hai loại tiếng Anh này, học loại nào phù hợp hơn… Việc giảng viên giải đáp và định hướng giúp sinh viên những thắc mắc trên là rất quan trọng để việc học tiếng Anh của sinh viên được thú vị và hiệu quả hơn.

Tiếng Anh là bản ngữ lớn thứ ba trên thế giới, sau tiếng Quan thoại và tiếng Tây Ban Nha, là ngôn ngữ thứ hai được học nhiều nhất và là ngôn ngữ chính thức của gần 60 quốc gia có chủ quyền.   Lịch sử của tiếng Anh được chia ra làm 3 thời kỳ chính: tiếng Anh cổ; tiếng Anh Trung đại và tiếng Anh hiện đại. Lịch sử hình thành bắt đầu từ những chuyến du cư của 3 bộ tộc người Đức, họ là những người đã xâm chiếm nước Anh trong thế kỷ thứ V sau CN. Ba bộ tộc đó là Angles, Saxons và Jutes (hiện nay nơi đó ở Đan Mạch và phía bắc Đức) đã băng qua Biển Bắc. Lúc đó những người bản địa ở Anh đang nói tiếng Xen-Tơ. Hầu hết họ bị những người  xâm lược dồn về phía Tây và Bắc - chủ yếu ở nơi đó bây giờ là xứ Wale, Scotland và Ireland. Người Angles đến từ England và ngôn ngữ của họ được gọi là Englisc—đó là nguồn gốc của từ England và English.

 Qua nhiều thế kỷ, tiếng Anh chịu những ảnh hưởng từ nhiều ngôn ngữ khác nhau trên thế giới. Ngôn ngữ Anh thuộc về nhánh miền Tây của nhóm ngôn ngữ German trong ngữ hệ Ấn-Âu. Những ngôn ngữ cùng nhóm có liên hệ mật thiết nhất với tiếng Anh là tiếng Scots và  tiếng Frisian. Từ những năm 1600, sự xâm chiếm phía Bắc Mỹ lấy làm thuộc địa của Anh đã dẫn đến sự hình thành nên một Tiếng Anh - Mỹ rất đặc trưng. Một số cách phát âm và cách viết đã bị hạn định khi chúng tới Mỹ. Người Tây Ban Nha cũng tạo ảnh hưởng đến tiếng Anh - Mỹ (dần sau đó đến tiếng Anh - Anh). Những từ tiếng Pháp và những từ ở Tây Phi (trong quá trình  mua bán nô lệ) cũng ảnh hưởng đến tiếng Anh - Mỹ, vì thế nó cũng làm thay đổi tiếng Anh - Anh.

Tới cuối thế kỷ XVIII, Đế Quốc Anh đã lan rộng tiếng Anh lên hầu khắp các thuộc địa và vùng thống trị. Từ đó thương mại, khoa học và kỹ thuật, ngoại giao, nghệ thuật và giáo dục đều sử dụng tiếng Anh để truyền tải và cũng chính vì vậy mà tiếng Anh trở thành ngôn ngữ giao tiếp toàn cầu. Do nước Anh lập nên nhiều thuộc địa, những thuộc địa này giành lại độc lập và phát triển cách nói và viết tiếng Anh theo cách riêng. Thời hậu thuộc địa, những quốc gia mới với nhiều ngôn ngữ bản địa thường chọn tiếng Anh làm ngôn ngữ chính thức để tránh việc một ngôn ngữ bản địa đứng trên những ngôn ngữ khác của chính quốc gia đó.Thế kỷ XX, sự phát triển và tầm ảnh hưởng văn hóa, chính trị của Hoa Kỳ như một siêu cường quốc sau Thế Chiến thứ II đã tăng tốc việc lan rộng ngôn ngữ này ra toàn cầu^. Đến thế kỷ XXI, tiếng Anh được nói và viết nhiều hơn bất kỳ ngôn ngữ nào trong lịch sử.

Ngày nay, tiếng Anh có mặt trên nhiều quốc gia như tiếng Anh - Úc , tiếng Anh - New Zealand, tiếng Anh - Canada, tiếng Anh – Châu Phi, tiếng Anh - Ấn Độ…nhưng tiếng Anh trên nước Mỹ có sự phổ biến đặc biệt, nhờ những ưu thế của Mỹ trong phim ảnh, truyền hình, ca nhạc, thương mại, khoa học kỹ thuật, Internet. Theo Noah Webster, một nhà yêu nước người Mỹ, Noah Webster (1758 –1843),  nhà soạn từ điển, tác giả sách giáo khoa, nhà cải cách chính tả và  nhà bình luận chính trị, trong cuốn “An American Dictionary of the English Language” ông tin rằng một quốc gia như Mỹ cần có ngôn ngữ riêng. Webster nhận thấy tiếng Anh có quá nhiều từ Pháp và một số hạn chế khác nên ông đã viết sách dạy tiếng cho người Mỹ, Webster đã lựa chọn và chuẩn hóa phụ tố "ize" trong tiếng Anh - Mỹ khác với phụ tố “ ise” trong tiếng Anh - Anh. Webster muốn quá trình phát âm hợp lý, logic hơn. Jonathan Swift, tác giả cuốn "Chuyến phiêu lưu của Gulliver" nổi tiếng đã nỗ lực vận động mở học viện tiếng Anh tại nước Anh vì ông cho rằng tiếng Anh có một quá trình phát triển và hình thành cần được nghiên cứu, trong đó nghiên cứu sự khác nhau giữa các loại tiếng Anh với nhau. Từ năm 1783 đến 1785, ông xuất bản 3 cuốn sách dạy tiếng Anh cho trẻ em Mỹ và có khoảng 385 ấn bản trong suốt cuộc đời nhằm đưa ra một loại tiếng Anh Mỹ dành cho người Mỹ theo giọng Mỹ. Hai tác giả trên đã góp phần tạo nên sự khác biệt về chính tả (spelling) và giọng nói (accent) của hai loại tiếng Anh - Anh và tiếng Anh - Mỹ. Tracy Elle, 2016 Learning English tổng hợp lại, trải qua lịch sử, tiếng Anh cổ khi được kết hợp với những ngôn ngữ khác và được sửa đổi bởi các nhà ngôn ngữ đã hình thành nên tiếng Anh - Anh và Anh - Mỹ như ngày nay và từ đó có sự khác biệt cơ bản.

1. Một số ví dụ của khác biệt của tiếng Anh - Anh và tiếng Anh - Mỹ

Tiếng Anh - Anh là hình thức tiếng Anh - Anh được sử dụng trong Vương quốc Anh; trong khi tiếng Anh - Mỹ là hình thức tiếng Anh - Mỹ được sử dụng trong phạm vi Hoa Kỳ. Nhiều người học vẫn chưa biết nên học Anh - Anh hay Anh - Mỹ. Trên thực tế, giữa giọng Anh - Anh và giọng Anh - Mỹ cũng có nhiều sự khác nhau nhưng không có quá nhiều. Điều này có nghĩa là học tiếng Anh - Anh  hay Anh - Mỹ thì đều được cả. Sự khác biệt nằm ở nhiều mảng khác nhau của, nhưng  Chính tả và từ vựng  yếu tố tạo nên sự khác biệt lớn nhất giữa hai loại tiếng Anh: Anh – Anh và Anh – Mỹ. Ví dụ tiếng Anh - Anh có các từ kết thúc là 3 chữ cái “our” thì các từ đó trong Anh - Mỹ sẽ bỏ đi chữ “u” chỉ còn là “or” (Flavour / Flavor) hoặc với những từ kết thúc bằng ba chữ cái “ise” trong Anh - Anh thì Anh - Mỹ thay thành “ize”(Recognise/ Recognize).. Tiếng Anh - Mỹ  có xu hướng bật hết những âm /r/ xuất hiện trong từ, khi phát âm chữ  “r” thì đầu lưỡi của người nói sẽ không chạm phải bất cứ thứ gì trong khoang miệng. Còn tiếng Anh - Anh lại thường bỏ đi nếu chúng nằm cuối từ. Ví dụ : Cách phiên âm của “car” trong Anh - Mỹ là /kɑːr/ và Anh - Anh là  – /kɑː/.Đối với ngữ pháp, tiếng Anh - Mỹ hiếm khi sử dụng thì hiện tại hoàn thành mặc dù dạng ngữ pháp này xuất hiện rất nhiều trong các đề thi tiếng Anh, ngược lại, tiếng Anh - Anh rất thích sử dụng thì Hiện tại hoàn thành để phân biệt giữa các hoạt động đã xảy ra trong quá khứ đã kết thúc và chưa kết thúc. Từ vựng có sự khác biệt rất lớn, có rất nhiều từ đồng nghĩa những dùng 2 từ khác nhau, tiếng Anh - Anh thường sử dụng cụm từ “anticlockwise” (Ngược chiều kim đồng hồ), trong khi đó, Anh - Mỹ thường dùng “counterclockwise”… Còn nhiều sự khác biệt nữa làm cho người học rất dễ nhầm lẫn, lúng túng trong quá trình học hoặc sử dụng tiếng Anh.

2.Sự  thống nhất trong cách dạy và học giữa tiếng Anh Anh và tiếng Anh Mỹ

Ngay từ khi bắt đầu làm quen với tiếng Anh, nhiều người học không thể tự nhận ra có sự khác biệt giữa tiếng Anh  - Anh và Anh - Mỹ, dễ bị nhầm lẫn trong  cách sử dụng của hai dạng tiếng Anh này. Do vậy, trong  quá trình dạy và học tiếng Anh, giảng viên và sinh viên luôn  gặp các tình huống liên quan đến sự khác biệt giữa Anh - Anh và Anh - Mỹ. Việc sử dụng loại tiếng Anh  nào tùy thuộc vào sở thích của mỗi người, nhưng giảng viên nên nhất quán với sinh viên trong cách sử dụng một giọng tiếng Anh trên lớp hoặc tự lựa chọn một giọng Anh yêu thích.

 Thứ nhất,  đội ngũ GV cần trao đổi thường xuyên về sự khác biệt giữa tiếng Anh – Anh và Anh – Mỹ, tìm giáo trình tham khảo có hệ thống bài tập về kỹ năng nghe và phát âm đa dạng từ dễ đến khó sẽ giúp sinh viên có nhiều cơ hội so sánh và nhận biết sự khác biệt của tiếng Anh – Anh và Anh – Mỹ.

Thứ hai,  giúp SV nhận biết sự khác nhau của tiếng Anh – Anh và Anh – Mỹ ngay khi bước vào học tiếng Anh 1 và SV nên  xác định được mình thích theo giọng Anh nào để tìm tài liệu học tập theo giọng Anh đó cho phù hợp, đặc biệt tài liệu phục vụ cho kỹ năng nghe và nói cho bài chuẩn đầu ra của môn tiếng Anh trước khi tốt nghiệp ra trường;  tổ chức những buổi workshop, các hình thức hoạt động ngoại khóa như CLB tiếng Anh, gặp gỡ và giao lưu với giáo viên người bản xứ thông qua các trò chơi, mẩu chuyện đố vui, các bài thuyết trình sử dụng chuyên về từ vựng, ngữ pháp và giọng Anh - Anh  hoặc Anh - Mỹ, tạo điều kiện cho sinh viên có cơ hội phát triển tiếng Anh theo một hướng nhất quán.    

Thứ ba,  giảng viên tư vấn cho những sinh viên có mong muốn đi du học trong chương trình trao đổi sinh viên của nhà trường tới các nước khác nhau thì cần luyện giọng Anh nào cho phù hợp và dễ giao tiếp.

Thứ tư, khi mới học tiếng Anh, Sinh viên sẽ dễ dàng học hơn nếu chủ động nên tạo môi trường nghe, nói giọng Anh – Anh hoặc Anh – Mỹ ngay từ đầu, điều này làm nên sự quen thuộc. SV thường xuyên xem phim, nghe nhạc bằng giọng Anh - Mỹ thì  sẽ nhạy bén, dễ nhận biết giọng  Mỹ hơn và sẽ có xu hướng giao tiếp tốt hơn bằng giọng Anh – Mỹ và đối với giọng Anh – Anh cũng như vậy.

3. Kết luận

Ngày nay tiếng Anh - Anh và tiếng Anh - Mỹ là 2 loại được dùng phổ biến nhất trong các tài liệu, sách, văn bản, cơ quan truyền thông, báo chí và mạng xã hội của thế giới. Nhưng sự khác biệt của hai loại tiếng Anh này làm cho sinh viên tiếng Anh dễ bị nhầm lẫn, gặp khó khăn trong giao tiếp hoặc sử dụng tiếng Anh trong nghiên cứu và học tập. Sự khác nhau thể hiện qua: phát âm, cách dùng từ, những câu nói đặc trưng, những từ vựng đặc trưng, ngữ pháp ... Việc phân biệt cho sinh viên nhận biết sự khác biệt của giọng Anh – Anh và giọng Anh- Mỹ là rất cần thiết, điều này giúp sinh viên có sự nhất quán trong luyện kỹ năng nói như phát âm, sử dùng từ vựng, trong luyện kỹ năng nghe hiệu quả hơn và học tiếng Anh nói chung cũng sẽ dễ dàng hơn. Điều quan trọng hơn là sinh viên tự tin vượt qua kỳ thi chuẩn đầu ra với bốn kỹ năng (Nghe, Nói, Đọc và Viết) trước khi ra trường và từ đó tự tin trong giao tiếp bằng tiếng Anh trong công việc sau khi ra trường.

                                                Tài liệu tham khảo

Tiếng Anh

1. Webster, Noah. An American Dictionary of the English Language. New York, NY: S. Converse, 1828.
2.  Webster, Noah. The Elementary Spelling Book: Being an Improvement on “The American Spelling-Book.” New York, NY: D. Appleton & Company, 1857.
3.  “How English evolved into a global language”, 2010. 
4. Gerald Kelly, (2001) How to teach pronunciation.
5. Tracy Elle May 24, 2016, Learning English
6. Cruttenden, A. ( Editor) (1994) Pronunciation. Oxford University Press.
7.  Wells, J. C. (1990) Longman Pronunciation Dictionary. Longman.
8. Sargent, David C. Noah Webster. West Hartford, CT: Noah Webster Foundation and Historical Society of West Hartford, 1976.

Tiếng Việt

1. .Nguyễn Thị Cẩm Vân, “Sự khác biệt giữa tiếng Anh Anh và tiếng Anh Mỹ”, Diễn đàn giáo dục Tiểu học Hà Tĩnh.

2. Hoàng Thị Thu Hằng (2018) “Rèn luyện kỹ năng phát âm tiếng Anh cho sinh viên trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương.”

3. All about Studying in Phillippines tại Việt Nam (2011) , Chuẩn  tiếng Anh theo giọng Mỹ .  

4. Trung tâm Anh ngữ Oxford UK, GK corporation, Sự khác biệt về phát âm và ngữ điệu giữa tiếng Anh - Anh và Anh - Mỹ.

5. . https://vi.wikipedia.org/wiki/Tiếng_Anh.

Chia sẻ trên Facebook Google + Tweet LinedIn Email