Nghiên cứu lý luận

PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC VĂN HÓA Ở PHƯỜNG LA KHÊ, QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI - ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP

29 Tháng Chín 2022

PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC VĂN HÓA Ở PHƯỜNG LA KHÊ, QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI - ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP

Nguyễn Thị Thanh Mai

Học viên K12- Ngành Quản lý văn hóa

Trong quá trình phát triển đất nước, Đảng ta luôn coi trọng sự phát triển văn hóa và đã có nhiều Nghị quyết định hướng cho việc xây dựng và phát triển văn hóa, như Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa VIII, “Về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI, “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, lần đầu tiên trong văn kiện Đại hội Đảng đề cập một cách toàn diện và sâu sắc đến lĩnh vực văn hóa, Hội nghị văn hóa Toàn quốc tháng 11/2021 Đảng ta tiếp tục khẳng định “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc”, văn hóa còn thì dân tộc còn.  Quán triệt, triển khai và tổ chức thực hiện các quan điểm, chủ trương của Đảng về văn hóa, những năm qua, phường La Khê, quận Hà Đông đã có bước phát triển quan trọng trên nhiều lĩnh vực, văn hóa đã và đang trở thành nguồn lực đặc biệt, khơi dậy, thúc đẩy các nguồn lực khác, tạo sức mạnh tổng hợp trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Bài viết này nghiên cứu những thành tựu và hạn chế trong phát triển nguồn lực văn hóa ở phường La Khê, quận Hà Đông, từ đó chỉ ra những định hướng và giải pháp cơ bản phát triển nguồn lực văn hóa tại phường La Khê, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

1. Giới thiệu chung về phường La Khê

Phường La Khê, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội được thành lập ngày 19/5/2008 theo Nghị định 23 của Chính Phủ gồm toàn bộ diện tích thôn La Khê - xã La Khê và 03 tổ dân phố của phường Quang Trung chuyển về. Phường có tổng diện tích trên 259,74 ha, hơn 11.538 hộ với hơn 40 nghìn nhân khẩu sinh sống quần tụ ở 14 tổ dân phố, nơi đây chứa đựng nhiều giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, đa dạng và phong phú. Những năm qua dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự phối hợp giữa các ban, ngành, đoàn thể, công tác phát triển nguồn lực văn hóa trên địa bàn phường La Khê đã đạt được những thành tựu quan trọng, thực sự trở thành phong trào sôi nổi và rộng khắp, góp phần khơi dậy và phát huy các nguồn lực văn hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, nâng cao đời sống kinh tế ở các khu dân cư, làm cho các nhân tố văn hóa gắn kết chặt chẽ với đời sống và hoạt động xã hội trên mọi phương diện chính trị, kinh tế, xã hội, pháp luật..., biến thành nguồn lực nội sinh quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội ở phường La Khê.

2. Những thành tựu và hạn chế trong phát triển nguồn lực văn hóa ở phường La Khê, quận Hà Đông thời gian qua

* Thành tựu:

Hòa nhịp cùng sự phát triển của Thành phố và đất nước, những năm qua, phường La Khê, quận Hà Đông đã có bước phát triển quan trọng trên nhiều lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng và an ninh. Phường đã ưu tiên chú trọng khơi dậy, phát huy nguồn lực văn hóa trong phát triển kinh tế-xã hội. Chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hóa từng bước được nâng cao; xây dựng môi trường văn hóa được chú trọng, nhiều giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của địa phương được kế thừa, phát triển. Tiếp tục đưa phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với “Cuộc vận động xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; quan tâm hơn đến thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở với việc xây dựng hương ước, quy ước văn hóa, thực hiện nếp sống trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Nhiệm vụ bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc có chuyển biến tích cực, huy động được nhiều nguồn lực xã hội, giữ gìn di sản văn hóa truyền thống, nhất là một số loại hình nghệ thuật có nguy cơ bị mai một. Hệ thống thiết chế văn hóa được đầu tư và từng bước chuyển đổi cơ chế, đổi mới về phương thức hoạt động.

Phường La Khê đã thường xuyên quan tâm chăm lo phát triển nguồn lực con người, khơi dậy và sử dụng nguồn lực con người trong phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Từ cấp ủy, chính quyền đến mỗi gia đình, mỗi tổ dân phố đều coi đầu tư phát triển nguồn lực con người là đầu tư cho phát triển. Các quan hệ văn hóa xã hội ngày càng được phát triển tạo thành môi trường văn hóa để phát triển kinh tế xã hội. Mặt trận Tổ quốc, các ban ngành, đoàn thể từ phường đến tổ dân phố đã chú trọng nắm bắt tình hình, tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, chủ động tuyên truyền, vận động, hướng dẫn nhân dân thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước, tích cực tham gia vào các phong trào thi đua yêu nước như “Người tốt, việc tốt”, “Uống nước, nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, giảm nghèo, xây dựng “Gia đình vǎn hóa”, “Tổ dân phố vǎn hóa”, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng cuộc sống ở các khu dân cư”... Đời sống tinh thần của nhân dân được ổn định và phát triển, gia đình hoà thuận, hạnh phúc, ý thức chấp hành pháp luật và tính cộng đồng của công dân được nâng cao. An ninh trật tự được đảm bảo, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng cải thiện.

* Hạn chế

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc phát triển nguồn lực văn hóa trên địa bàn phường La Khê cũng bộc lộ những bất cập, hạn chế, như việc xây dựng hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị chuẩn mực của con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế chưa đạt được mục tiêu đề ra; đạo đức, lối sống có mặt xuống cấp đáng lo ngại; môi trường văn hóa có những mặt chưa thực sự lành mạnh; việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa đạt hiệu quả chưa cao. Một số chủ trương, quan điểm về văn hóa chậm được thể chế; chưa giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển trong quản lý văn hóa. Việc xây dựng môi trường văn hóa, danh hiệu phong trào văn hóa ở một số nơi còn mang tính hình thức, chạy theo thành tích. Những tồn tại, hạn chế đó không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả công tác phát triển nguồn lực văn hóa mà còn tác động chi phối trực tiếp đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của phường La Khê thời gian qua.

Các hoạt động phát triển nguồn lực văn hóa còn những bất cập. Tổ chức xây dựng đời sống văn hóa còn nặng về hình thức, nặng về số lượng chưa chú tâm đến chất lượng, đề cao quy mô phong trào. Cơ sở vật chất đầu tư cho phát triển văn hóa còn hạn chế, việc sử dụng ngân sách chi cho văn hóa còn chưa cao và chưa được quan tâm thỏa đáng, chưa đáp ứng và theo kịp sự phát triển của văn hóa. Việc biểu dương, khen thưởng đối với các tập thể, cá nhân có cống hiến, đóng góp cho sự phát triển văn hóa trên địa bàn phường chưa được thực sự quan tâm, chưa động viên kịp thời. Công tác kiểm tra chưa được duy trì thực hiện thường xuyên, việc kiểm tra vẫn chủ yếu tập trung vào các dịp cao điểm trong năm. Sự phối kết hợp giữ các ngành, các đơn vị chưa tốt, dẫn đến chồng chéo trong kiểm tra giữa các đoàn; chưa xử lý nghiêm đối với những trường hợp vi phạm. Công tác phối hợp thực hiện nhiệm vụ giữa các ban ngành, đoàn thể trong ph­­­ường có lúc, có thời điểm còn chư­­a đồng bộ.

Dân cư ngày càng tăng, hộ gia đình trẻ nên việc xây dựng gia đình văn hóa, chất lượng xây dựng gia đình văn hóa, tổ dân phố văn hóa ở một số khu dân cư chưa thực sự được nâng cao. Tỷ lệ cơ quan, đơn vị đạt tiêu chuẩn cơ quan, đơn vị văn hóa còn hạn chế. Ý thức chấp hành pháp luật và xây dựng nếp sống văn minh đô thị ở một bộ phận cư dân còn hạn chế, đặc biệt là việc chấp hành luật giao thông, vệ sinh môi trường... còn chuyển biến chậm.

Tình trạng hoạt động quảng cáo rao vặt đang xuất hiện ngày càng nhiều ở trên các công trình công cộng như cột điện, trên tường các cơ quan, đơn vị và nhà dân, đâu đâu cũng thấy thông tin quảng cáo như khoan cắt bê tông, số điện thoại dịch vụ... dẫn đến rất khó trong công tác quản lý, làm ảnh hưởng lớn đến mỹ quan đô thị. Những hạn chế trên tuy chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ nhưng có ảnh hưởng nhất định đến đời sống văn hóa của cộng đồng cũng như sự phát triển nguồn lực văn hóa trên địa bàn phường La Khê.

3. Một số định hướng cơ bản phát triển nguồn lực văn hóa tại phường La Khê trong tình hình mới

Thời gian tới, phường cần quán triệt sâu sắc và tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả quan điểm, chính sách phát triển văn hóa của Đảng, Nhà nước, tập trung thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 09/6/2014 về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước Chương trình 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025”. Phát triển nguồn lực văn hóa tại phường La Khê cần tập trung vào những định hướng cụ thể sau:

Nâng cao nhận thức của nhân dân về văn hóa, nhìn nhận văn hóa trong sự đa dạng, công bằng, văn hóa có trong mọi mặt đời sống xã hội; xây dựng nhân tố con người phát triển toàn diện đáp ứng tốt nhu cầu nguồn nhân lực cho phát triển kinh tế- xã hội thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, kiên định lập trường chính trị, tư tưởng, có trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo tốt, có trách nhiệm, tuân thủ pháp luật, có lòng yêu nước, tự hào dân tộc, có tính nhân văn, lối sống văn hóa, khoan dung; tiếp tục xây dựng văn hóa trong kinh tế và chính trị, đầu tư cho văn hóa ngang hàng với đầu tư cho kinh tế, đưa văn hóa thấm sâu vào lối sống, nếp nghĩ và hành vi của mỗi người dân, đảm bảo mọi người dân đều bình đẳng trước pháp luật; nâng tầm hội nhập quốc tế về văn hóa, vừa tiếp nhận được tinh hoa văn hóa thế giới, vừa giữ gìn và làm giàu bản sắc văn hóa, đảm bảo cho sự giao lưu văn hóa và hội nhập quốc tế được bền vững và không bị hòa tan; xây dựng và hoàn thiện thị trường văn hóa lành  mạnh, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, công nghiệp sáng tạo, gia tăng sức mạnh mềm văn hóa trong kinh tế, tương xứng với tiềm năng, lợi thế của địa phương. Đây là những định hướng quan trọng để phường La Khê tổ chức phát triển nguồn lực văn hóa trên địa bàn thời gian tới.

4. Những giải pháp cơ bản phát triển nguồn lực văn hóa tại phường La Khê, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội hiện nay

Một là, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng về phát triển nguồn lực văn hóa ở phường La Khê. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về vị trí, vai trò của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tập trung tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển văn hóa. Qua đó, làm cho mọi người dân có nhận thức đúng, đầy đủ về vị trí, vai trò của văn hóa, từ đó có những hành động thiết thực để vừa bảo tồn, gìn giữ, vừa phát huy những di sản văn hóa vô giá của cha ông, đồng thời không ngừng nỗ lực sáng tạo để làm giàu thêm “vốn văn hóa” của địa phương mình.

Hai là, đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về phát triển nguồn lực văn hóa trên địa bàn phường La Khê. Trên cơ sở chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương, giải pháp của thành phố, Đảng ủy, ủy ban nhân dân phường cần cụ thể hóa sát và tổ chức thực hiện phù hợp với điều kiện của địa phương. Đảng ủy phường cần tăng cường đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo phù hợp với lĩnh vực văn hóa và phát triển nguồn lực văn hóa, tăng cường kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện và tổng kết đánh giá kết quả thực hiện chỉ thị, nghị quyết, rút ra những kết luận, những kinh nghiệm cần thiết để bổ sung chủ trương, giải pháp phù hợp với thực tiễn. Đẩy mạnh vai trò giám sát của cộng đồng dân cư, nâng cao tính tự giác của các chủ thể hoạt động trên lĩnh vực văn hoá.

Ba là, kết hợp bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa với phát triển sản phẩm văn hóa trong điều kiện mới. Chú trọng công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa trên địa bàn phường; trùng tu, tôn tạo các di tích lịch sử đã xuống cấp, quản lý tốt các lễ hội truyền thống và hoạt động tín ngưỡng tại địa phương. Thường xuyên quan tâm chăm lo cải tạo, trùng tu các công trình văn hoá, đặc biệt là các công trình được xếp hạng di tích lịch sử văn hoá như Đình La Khê, Chùa Diên Khánh, Chùa Phúc Khê. Tích cực đẩy mạnh công tác xã hội hóa trong hoạt động tuyên truyền chính trị, hoạt động trùng tu, tôn tạo, phát huy giá trị các di tích lịch sử, di tích văn hóa trên địa bàn.

Bốn là, đẩy mạnh xây dựng môi trường văn hóa và đời sống văn hóa lành mạnh, gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Có cơ chế phối hợp chặt chẽ hơn giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc nuôi dưỡng, giáo dục và bảo vệ thanh thiếu niên, nhi đồng, hình thành nhân cách, đạo đức trong sáng và kỹ năng ứng xử xã hội văn minh. Xây dựng ý thức bảo vệ môi trường, ứng xử đúng đắn với môi trường vì mục tiêu phát triển bền vững. Thực hiện tốt Quy chế Dân chủ ở cơ sở; xây dựng nếp sống văn hóa tiến bộ, văn minh.

Năm là, tăng cường phát triển du lịch, thương mại dịch vụ, trong đó đặc biệt chú trọng phát triển sản phẩm du lịch mang bản sắc riêng. Có cơ chế, chính sách hợp lý để phát triển các ngành, nghề thủ công truyền thống. Chú trọng phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, ưu tiên đầu tư một số cơ sở đào tạo trọng điểm, chất lượng cao và một số ngành công nghiệp văn hóa chủ đạo, có khả năng dẫn dắt các hoạt động văn hóa.

5. Kết luận

Chú trọng phát triển nguồn lực văn hóa ở phường La Khê phải trên cơ sở khơi dậy và phát huy truyền thống ngàn năm văn hiến anh hùng, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại. Xây dựng con người thanh lịch, văn minh, phát triển toàn diện những giá trị nhân văn và tinh thần yêu nước sâu sắc, tôn trọng pháp luật; giàu lòng tự hào dân tộc, ý chí, khát vọng phát triển, coi đây là sức mạnh nội sinh, động lực tinh thần to lớn để phát triển kinh tế- xã hội của địa phương, góp phần khẳng định, nâng cao uy tín, vị thế của phường La Khê trong thời kỳ mới. Đây là nguồn lực hết sức phong phú và đa dạng, vừa hữu hình, vừa vô hình, có tác động đến sự phát triển kinh tế-xã hội ở nhiều chiều cạnh, bình diện và quy mô khác nhau. Do đó, chủ trọng phát triển nguồn lực văn hóa, bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa, phát triển nguồn lực con người, xây dựng các quan hệ văn hóa xã hội sẽ tạo sức mạnh to lớn để phát triển bền vững phường La Khê, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội ở cả trong hiện tại và tương lai ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại

Tài liệu tham khảo

     [1] Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2014), Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 09/6/2014 về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, Hà Nội.

     [2] Nguyễn Trọng Chuẩn (2021), “Vai trò của nguồn lực văn hóa với quá trình phát triển kinh tế-xã hội”, https://www.tapchicongsan.org.vn/

     [3] Nguyễn Viết Chức (Chủ biên) (2001), Xây dựng tư tưởng đạo đức lối sống và đời sống văn hóa ở thủ đô Hà Nội trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Văn hóa - Thông tin, Hà Nội.

     [4] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, 2, Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội.

     [5] Đảng ủy phường La Khê, quận Hà Đông (2020), Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Đảng bộ Phường khóa XXII, trình Đại hội đại biểu Đảng bộ phường La Khê lần thứ XXIII, nhiệm kỳ 2020-2025, ngày 12 tháng 5 năm 2020, Hà Nội.

     [6] Thành ủy Hà Nội (2021), Chương trình 06-CTr/TU về “phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025”, ngày 17/3/2021, Hà Nội.

     [7] Ủy ban nhân dân Phường La Khê (2021), Báo cáo Giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 11/2012/NQ- HĐND ngày 13/7/2012 của Hội đồng nhân dân Thành phố về Quy hoạch phát triển văn hóa Hà Nội đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn phường La Khê, ngày 25 tháng 10 năm 2021, Hà Nội.

     [8] Ủy ban nhân dân quận Hà Đông (2016), Báo cáo tổng kết 15 năm thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”(2000 - 2015) và 10 năm thực hiện Quyết định số 308/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội.